Wiele mówi się o tej roślinie, nie bez powodu zdobyła swoją sławę. Warto więc przyjrzeć się jej bliżej. Czystek jest krzewem należącym do rodziny czystkowatych. Ta rodzina jest nieliczna, zawiera tylko paru przedstawicieli. Czystka możemy z powodzeniem uprawiać w Polsce, ale nie jest to roślina rodzima. Przybył do nas z Azji Zachodniej lub z okolic Morza Śródziemnego. Rośliny są zimozielone, ich wysokość nie przekracza metra. Kwiaty przypominają dziką różę i mogą mieć barwę białą, różową lub fioletową. Surowcem lekarskim są liście oraz gałązki rośliny.
Czystek w swoich organach zawiera żywicę, jest więc używany w przemyśle kosmetycznym, głównie dzięki wysokiej zawartości oleorezyny. Inhalacje z rośliny używane są do łagodzenia delikatnych stanów wyczerpania nerwowego. Łagodzą stres dla codziennego i ułatwiają zasypianie. Swym zapachem przypomina nieco ambrę. Tam występuje w stanie naturalnym. Roślina, którą stosuje się w fitoterapii jest mieszańcem międzygatunkowym. Łacińska nazwa gatunku to Cistus. Zakupić go możemy najczęściej pod postacią herbatki z suszu, w sprzedaży znajdziemy też wyciągi alkoholowe oraz tabletki z suszu. Najprostsze stosowanie jest jednak najtańsze i polega jedynie na zalaniu torebki z herbatką wrzątkiem.
Czystek mogą pić nawet najmłodsi, czystek dla dzieci ma jednak nieco mniejszą ilość suszu w saszetce. Uważa się, że roślina to bardzo silny przeciwutleniacz, zawiera więcej polifenoli niż zielona herbata, kawa parzona oraz wytrawne, czerwone wino. Picie regularnie zmniejsza stres oksydacyjny, zapobiega starzeniu się komórek i ma działanie przeciwnowotworowe. Dodatkowo roślina wpływa na neutralizowanie rozwijających się stanów zapalanych w układach człowieka.
Osoby, które regularnie spożywają czystka, po pewnym czasie mogą zaobserwować zmianę w gospodarce lipidowej. Zmniejsza się ilość szkodliwego cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Uważa się, że czystek wykazuje działanie redukcji masy ciała, należy pamiętać, że jest to efekt oczyszczenia organizmu, wpływu na przemiany tłuszczowe. Nie jest to spalacz tłuszczu. Badania wykazały, że zawarte w roślinie z rodziny czystkowatych substancje czynne powodują zmniejszanie wydzielania histaminy. Z tego względu osoby podatne na alergie odczuwają ulgę, jeśli stosują regularnie czystka. Zawartość polifenoli, czyli pożądanych przeciwutleniaczy wpływa na przyspieszenie przemiany materii. Osoby regularnie ćwiczące zaobserwowały, że dzięki temu szybciej tracą zbędne kilogramy, a w ich ciele nie gromadzi się nadmiar wody. Pod lupą jest również badanie wpływu rośliny na niebezpieczną, odkleszczową chorobę, jaką jest borelioza. Badania prowadzone były w Niemczech, w teście in vitro okazało się, że olejek z czystka nie jest obojętny dla wzrostu kolonii bakterii Borrelia. Naukowcy zaobserwowali, że substancje czynne olejków eterycznych czystka kreteńskiego znacząco obniżają aktywność kolonii bakterii. Nie wiadomo jeszcze, jak wpływ będzie miał czystek na leczenie boreliozy u ludzi, ale badania są obiecujące.
Roślina wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne oraz przeciwwirusowe. Można więc powiedzieć, że ma silny charakter antyseptyczny. W okresie zimowym zaleca się spożywanie herbatki z czystka, aby wzmacniać organizm i zapobiegać ewentualnym infekcjom. Niektóre osoby uważają, że czystek zmniejsza liczebność koloni Helicobacter pyroli oraz skutecznie hamuje rozrost grzybów z rodzaju Candia. Nie ma jednak wiarygodnych badań, aby uznać to za pewnik. Grupa fanów czystka twierdzi, że wykazuje on działanie przeciwbólowe, dzięki zawartości substancji przeciwzapalnych. Warto jednak pamiętać, że nie jest to roślinny lek na wszystkie bolączki, należy traktować go jedynie jako suplement diety. Wzbogaci on nasz jadłospis w cenne polifenole, które w naszym organizmie odgrywają kluczową rolę. Zaleca się, aby w przypadku zażywania leków na stałe skontaktować się z lekarzem. Istnieje możliwość wystąpienia interakcji pomiędzy lekami bez recepty, z receptą, a spożywanymi ziołami.
